Hücre Enerji Üretim Sistemleri ve ATP

25.09.2017 / Pazartesi

Merhaba sevgili JustFit üyeleri!

Geçen hafta, sizleri iskelet kasının yapısı konusunda bilgilendirmiştik.

JustFit, üyelerini bu hafta da antrenman süreçlerine dair bilgilendirmeye devam ediyor…

Her şeyin başı enerji ve bizim de bugünkü konumuz, hücrede enerji üretimi…

O halde, buyurunuz:

Biri Anlatsın Hemen Nedir Bu ATP?

Sahi, kas hücresinde enerji üretimi nasıl gerçekleşiyor? Şöyle ki: Bir kas fibrilinin kasılması ve kuvvet sarf edebilmesi için kullanılan birinci madde, adenozin trifosfat ya da daha bilinen haliyle kısaca ATP’dir.

1931 yılında Lohmann ATP’yi ilk kez tanımlamıştır (Özgen, 2012).

ATP, vücudun enerji kaynağıdır.

Hücrede enerjinin üretildiği yer, mitokondridir.

Mitokondri, ökaryotik hücrelerin sitoplazmasında bulunan, primer fonksiyonu aerobik solunumu gerçekleştirmek ve hücre içi metabolik yolaklarda kullanılacak hücresel enerjiyi (ATP) sentezlemek olan bir organeldir. Ayrıca, programlanmış hücre ölümü (apoptoz) ve hücre içi sinyal iletiminde önemli rolü bulunmaktadır (Özgen, 2012).

Hücrelerde mitokondri sayıları değişir ve bu sayı fazla olduğunda o hücrenin ATP üretme kapasitesi de fazla demektir.

Bir kas hücresinde sınırlı miktarda ATP kaynağı vardır. Bu nedenle aktivite sırasında çalışmayı sürdürebilmek için bir kas hücresinin daha fazla ATP üretmesi gerekir.

Hücrede Enerji Üretim Sistemleri

Kas hücresi, 3 farklı biyokimyasal sistem üzerinden ATP’yi yeniler:

• aerobik sistem,
• anaerobik glikoliz sistem,
• kreatin fosfat sistem

Aerobik (oksijenli) sistem → hücrede yeterli oksijen olması durumunda enerji üretiminde ilk başvurulan sistemdir. Bu sistemde ATP, mitokondri içinde üretilir.

Anaerobik(oksjensiz) glikoliz sistem ile kreatin fosfat sistemler → hücrede yeterli oksijenin bulunmadığı durumlarda devreye girerler. Bu sistemlerde ATP, hücre içinde ama mitokondri dışında üretilir.

Oksijensiz enerji üretimi kısa süreli yapılabilir, daha az enerji üretilir, laktik asit oluşumuna yol açar ve laktik asit de hücreyi asitlendirerek onu hasarlandırıp ölümüne yol açar (Çoruhlu, 2014).

Vücutta farklı organların farklı aerobik ve anaerobik kapasiteleri vardır. Örneğin, beyin ve kalp hücreleri gibi hücrelerde oksijensiz kalma durumunda hücre ölümü yaşanmasının nedeni, bu hücrelerde anaerobik kapasitenin az olması veya hiç olmamasıdır.

Antrenman sırasında göğüste basınç ve ağrı hissi yaşarsanız bu muhtemelen damarlarınızda hücrelerinize oksijen gitmesini önleyen bir durum gelişmiş olduğu anlamına gelir ve bu durumda mutlaka bir doktora başvurmanız gerekecektir!

Kilo vermek isteyenler buraya!

Bir kas, bir egzersizde aerobik olarak çalışırsa ATP üretiminde, hem yağ asitleri hem glikoz; anaerobik olarak çalışırsa yalnızca glikoz kullanır. Dolayısıyla, 1 gram yağdan (9 kalori) 1 gram karbonhidrat (4 kalori) ve 1 gram proteine (4 kalori) göre daha fazla enerji sağlandığından aerobik sistemde daha fazla enerji üretilir.

Aerobik antrenman yapmak, aerobik sistemin kapasitesini arttıracaktır.

Aerobik antrenman ayrıca daha çok yağ yakımı kapasitesini geliştirir.

Kaynakça:

Personal Fitness Trainer Kitabı, Blue Vision Fitness Akademi. American Council on Exercise tarafından onaylıdır.

Çoruhlu, Ayşegül (2014). Tokuz ama Açız. Doğan Kitap. İstanbul. 8. Baskı.

Özgen, K. G. (2012). Ankara. Mitokondriyal Dna Mutasyonları. T. C. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik Anabilim Dalı. Uzmanlık Tezi.